۱۷ مرداد ۱۳۹۱
روز شنبه 14/05/1391 مقارن با ولادت با سعادت حضرت امام حسن مجتبي عليهالسلام، آئين گشايش شبکه الکترونيکي پرداخت کارتي (شاپرک) با حضور رئيس کل بانک مرکزي ، اعضاي هيأت عامل، مديران عامل، اعضاي هيات مديره بانکها و مديران ارشد بانک مرکزي برگزار شد.
بزرگترین دستاورد راه اندازي شاپرک این است که فعاليتهاي شرکتهاي ارائه خدمات بانکداري الکترونيک بر مبنای استاندارد یکسانی انجام میگیرد و تحقق اين مهم، بانک مرکزی را قادر میسازد تا نظارت دقيق و همه جانبهای بر انجام عمليات بانکي که از طريق پايانههای فروش صورت می گیرد،داشته باشد. به عبارت دیگر، با راهاندازی شاپرک انتظار می رود مبادلات الکترونیکی پول جایگزین مبادلات فیزیکی شود و این کار با نظارتی هوشمندانه صورت گیرد.
برگزاری مراسم رونمایی از طرح شاپرک انگیزهای شد تا در این زمینه، گفتگوي کوتاهي را با رياست کل محترم بانک ترتيب دهیم تا هر چه بیشتر با ابعاد و خصوصيات اين طرح آشنا شويم.
روابط عمومی
***
جناب آقاي دکتر بهمني با تشکر از زماني که در اختيار گذاشتيد. روز چهاردهم مرداد ماه سال 1391 « طرح شاپرک» توسط حضرتعالي افتتاح شد. اصولاً « شاپرک» به چه معناست؟ دلايل، ضرورتها و در کل فلسفه وجودي پيدايش اين طرح چيست؟
کلمه « شاپرک» در واقع خلاصه "شبکه الکترونيکي پرداخت کارتي" است. نظام بانکداري کشور در سالهاي گذشته با روندي رو به رشد از منظر اتکاء به فناوريهاي اطلاعات روبرو بوده است که استفاده گسترده از پايانههاي فروش در دورترین نقاط کشور از آن جمله است.
در حال حاضر، مديريت و بهرهبرداري از پايانههاي فروش عمدتاً توسط شرکتهاي PSP انجام ميشود که به صورت سنتي از يک سو با بانکها طرف قرارداد بوده و از سوي ديگر، با پذيرندگان پايانههاي فروش (POS) مرتبط هستند. ليکن به دليل نبود سازمان مديريتي و نظارتي مناسب در گذشته، اين شرکتها از رشد متقارن و همگوني برخوردار نبوده و عدم توزيع مناسب دستگاههای پايانههاي فروش در سطح کشور، مشکلات عديدهاي را براي شبکه بانکي بوجود آورده است.
به همين خاطر، براي رفع مشکلات و اجراي وظايف حاکميتي و نظارتي بانک مرکزي مصوبه اي در اين خصوص توسط شوراي پول و اعتبار تصويب و به منظور ساماندهي پايانههاي فروش الکترونيکي و نظارت دقيق و همه جانبه بر عمليات بانکي انجام شده از طريق پايانههاي پيش گفت، طرح شبکه الکترونيکي پرداخت کارتي (شاپرک) پس از يکسال تلاش اجرا شد.
از مشکلات عديدهای سخن به ميان آمد. امکان دارد در اين خصوص توضيح بيشتري بدهيد؟
ببينيد ، شما الان که به فروشگاههاي شهرهاي بزرگ مراجعه مي کنيد، با چند پايانه روبرو هستيد که همگي يک کار را انجام ميدهند در حالی که در فروشگاههاي ساير شهرها و مناطق ديگر، هيچ پايانه اي وجود ندارد. خب، اين يعني ناکارآيي در استفاده از سرمايه گذاريها که به دليل رقابت ناسالم بانکي براي پايانهگذاري روي داده است .
نکته بعدي آن است که توجه صرف به نصب پايانه ها ، هم منابع بانکها را درگير خريد تجهيزات نموده و هم طرحهاي کارت اعتباري را که خدمات موثري به مردم و فروشندگان ميدهد، ناتوان ساخته است.علاوه بر اين، نميتوان بر شبکه اي که 29 بانک و 17 شرکت جداگانه در آن فعاليت ميکنند، به صورت متمرکز استاندارد سازي و نظارت کرد . شاپرک براي حل اين معضلات شکل گرفته است.
با اين اوصاف، شاپرک چه دستاوردهايي براي نظام پولي کشور در بر خواهد داشت. آيا از پس مشکلات برشمرده برخواهد آمد؟
همانطور که گفتم، با راه اندازي شاپرک انتظار داريم کليه فعاليتهاي شرکتهاي ارائه خدمات بانکداري الکترونيک تحت يک استاندارد واحد انجام گیرد. انجام اين مهم ما را قادر خواهد ساخت نظارتي دقيق و همه جانبه بر عمليات بانکي که از طريق پايانهها انجام ميشود، داشته باشيم .
ضمناً تطبيق عمليات پايانه ها با ضوابط مبارزه با پولشويي ، پرهيز از اقدامات بازار شکنانه و پوشش مناسب پايانه ها در سراسر کشور از دغدغه ها و نگرانيهاي اصلي ماست که انشا ا... با تلاش شبانه روزي و همدلي همکارانم در بانک مرکزي و شرکتهاي دست اندرکار و راه اندازي و بهره برداري از شاپرک، این مشکلات به حداقل رسیده و به چشم انداز و اهدافي که به دنبالشان هستيم، نايل شويم .
اين چشمانداز و اهدافي که اشاره فرموديد به طور خلاصه ،چه مواردی را شامل میشود؟
به طور خلاصه، چشمانداز شاپرک جايگزيني تبادل الکترونيکي به جاي تبادل فيزيکي پول همراه با نظارت مستمر هوشمند نظام پرداخت کشور است.
با ايجاد سامانههايي چون شاپرک، آينده نظام پرداخت کشور را چگونه ارزيابي ميکنيد؟
نظام پرداخت کشور دوران گذار خود را براي تبديل به يک نظام پرداخت بالغ طي ميکند. تلاش فراواني صورت گرفته است تا به سطح قابل قبولي از امنيت و پايداري در اين عرصه برسيم امّا تا رسيدن به يک سطح امنيت مطابق با استانداردهاي بين المللي راهي طولاني در پيش داريم. در حقيقت اتصال کليه شرکتهاي ارائهدهنده خدمات پرداخت به سوئيچ شاپرک و به کارگيري ابزارهاي متنوع در آن، آغاز راهي است براي آن که ادعا کنيم اینک به نقطهاي رسيدهايم که بسترهاي اصلي براي يکپارچگي و امنيت شبکه پرداخت الکترونيکي را مهيا کردهايم .
اين را هم اضافه کنم که ارتقاء و بهبود نظام پرداخت کشور محقق نخواهد شد مگر با همکاري، همدلي و حمايت کليه بازيگران اين عرصه، شامل دولت ، بانک مرکزي، بانکها، شرکتهاي ارائه دهنده خدمات پرداخت، نهادها ، سازمانها و اصناف.
ماموريت شاپرک را به اختصار در يک سطر ارائه فرمائيد؟
به اجمال مأموريت شاپرک اعمال وظايف حاکميتي و نظارتي بانک مرکزي در زمينه استانداردسازي ، توزيع مناسب و نظارت بر مبادلات الکترونيکي کشور در مراکز فروش کالا و خدمات است.
و حرف آخر؟
همکاران خوبم در بانک مرکزي طي ساليان گذشته و بهخصوص يکي دو سال اخير،تلاش بيوقفه و شبانهروزي براي ارتقاء کيفيت خدمتدهي به جامعه داشته و جلب رضايت مردم عزيز اين مرز و بوم را سرلوحه کار خويش قرار دادهاند. افتتاح و بهرهبرداري از سامانههايي همچون سپام ، شاپرک و... مؤيد اين گفتار است. ضمن خسته نباشيد به ايشان، از اين عزيزان ميخواهم همچنان با صلابت به کار خود ادامه دهند چون تا رسيدن به مقصد، راه طولاني پيش روي داريم.
جناب آقاي دکتر از حوصله حضرتعالي در پاسخگويي به سئوالات ، بسيار سپاسگزاریم.