چهاردهم مرداد سال 1391 نقطه عطفی در سیر تکاملی نظام پرداخت کشور به حساب می آید.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، در این روز، پس از ماه ها  بررسی های کارشناسی، جلسات هم ‌اندیشی و تعامل بخش‌های مختلف نظام بانکی کشور و پس از تکمیل مراحل طراحی و پیاده سازی زیرساخت‌های فناورانه،‌ « شاپرک» نه‌ تنها به عنوان بستری برای تجمیع و هدایت تراکنش‌ها بلکه به عنوان بازوی کنترلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، حامی‌ صنعت پرداخت‌ الکترونیک‌ و نقطه‌ اطمینان استفاده‌کنندگان از خدمات پرداخت در سطح جامعه شامل صاحبان مشاغل و دارندگان کارت‌های بانکی به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز نمود.

سه خصلت ویژه شاپرک 
-  کارشناسان یک سیستم را به یک موجود زنده تشبیه می کنند. سیستم مشابه یک موجود متولد می شود، رشد می کند، یاد می گیرد و می میرد اما یک شبکه پرداخت چیزی فراتر از این مفهوم است. شبکه پرداخت یک اکوسیستم است که داخل آن اجزای متعددی مستقل از هم ولی در ارتباط مستقیم با یکدیگر در تعامل هستند. وجود این اکوسیستم به وجود تک تک این اجزا بستگی دارد همه اجزا در نوعی تعادل با یکدیگر قرار گرفته اند و به حیات خود ادامه  می دهند.
ایجاد شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک) با مدل کسب و کار و شکل حقوقی حاضر راه حلی است که از بین راه حل های بررسی شده مناسب تر تشخیص داده شد و توجه به راه حل های موفق مشابه در سایر نقاط دنیا، اطمینان به موفقیت این راه حل را برای صاحب نظران بیشتر نموده است.
- شاپرک از نظر حقوقی جزیی از نظام بانکی کشور به حساب می آید و سهامداران این شرکت،‌بانک های کشور و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می باشند. این تعلق به نظام بانکی یکی از نقاط قوت این مدل بوده و باعث حصول نتیجه بهتر خواهد گردید.
 این شرکت اعضایی دارد که پس از طی مراحلی و کسب حداقل های تعیین شده به عضویت شاپرک در می آیند و می توانند داخل این شبکه فعالیت نموده و نسبت به ارائه خدمات پرداخت اقدام نمایند. بر اساس طراحی صورت گرفته در شاپرک ، این شرکت ها در عین داشتن استقلال در فعالیت های خود، می توانند در تکامل شبکه نیز نقش موثری ایفا نمایند. این مدل همکاری می تواند به بازی برد- برد برای همه بازیگران منتهی شود.
 - سومین نقش یا هویتی که شاپرک از آن برخوردار است، نقش نظارت و ارزیابی در شبکه پرداخت کشور بوده و در حقیقت چشم بانک مرکزی برای پایش دائمی و دقیق بر روی این شبکه و عملکرد آن می باشد. اطلاعات صحیح و دقیق  می تواند در تصمیم گیری های به موقع بسیار موثر واقع شود. همچنین با تحلیل کارشناسی مناسب در شاپرک ، بانک مرکزی می تواند نسبت به پی ریزی ضوابط مناسب و متناسب با شرایط مورد نیاز جامعه در نظام پرداخت کشور اقدام  نماید.
همانطور که در شکل شماره 1 نیز مشاهده می شود، شاپرک به خوبی توانسته است خلاء موجود‌ بین این اجزا را  پر نماید.
به عبارت دیگر، مشتریان و استفاده کنندگان نهایی از خدمات پرداخت که درحقیقت آحاد افراد جامعه را تشکیل می دهند معمولا با یک واسطه یعنی بانک یا شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت با شاپرک در ارتباط هستند با این وجود برای آنکه رضایت افراد در جامعه به حداکثر میزان خود برسد، کانال های ارتباطی نیز برای این بخش ها در نظر گرفته شده و پذیرندگان و دارندگان نیز می توانند از طریق شاپرک به خواسته های خود برسند.

نیازها و انتظارات جامعه در حوزه و شبکه پرداخت
جامعه نیازمند آسایش است، شاید این مهمترین دلیلی باشد که گرایش اقشار مختلف جامعه به سمت ابزارهای نوین پرداخت طی چند سال اخیر را توجیه نماید. افزایش سرعت مبادلات، عدم نیاز به مراجعه حضوری به شعب بانک، حذر از خطرات حمل پول نقد، بی نیازی به تهیه پول خرد مورد نیاز، امکان مدیریت ساده تر نقدینگی، دریافت سود بابت موجودی پولی که نزد بانک نگهداری می شود،همگی مردم را تشویق به تهیه کارت‌های بانکی مختلف و استفاده از آنها نمود.
به دنبال استقبال جامعه از این ابزارهای نوین، بانک ها نیز به اهمیت وجوه و گردش مالی ناشی از آن‌ که از این طریق به واسطه عدم استفاده از پول نقد توسط مردم می توانستند جذب نمایند ، پی بردند و تلاش در افزایش فعالیت در این حوزه نمودند.
ایجاد فرصت های شغلی جدید، کاهش هزینه های ناشی از کم شدن مراجعات حضوری به شعب بانک ها،کاهش هزینه های استفاده از اسکناس مانند چاپ، نگهداری، حمل و نقل و امحاء آن، همه و همه دلایل و نیازهایی هستند که در گذشته باعث رشد سریع و در برخی موارد شتابزده این حوزه شد. عطش برای رفع این نیازها به قدری زیاد بود که در مواردی منجر به تخصیص نابهینه منابع گردید.
داشتن برنامه مدون و جامع برای نظام پرداخت کشور، توزیع مناسب امکانات و خدمات پرداخت در سطح کشور، سهولت کنترل و نظارت بر شبکه و موارد مشابه به عنوان نیازهای جدید مطرح گردید. در نتیجه این ایده شکل گرفت که به جای پرداختن به نیازهای روزمره به بررسی نیازهای آتی جامعه از نظام پرداخت توجه و پرداخته شود و استراتژی مناسب برای آن استخراج و پیاده سازی گردد.

خصوصیات یک نظام کارآمد پرداخت
همان طور که اشاره شد شاید امکان ارائه راه حل های موقت و کوتاه مدت برای اصلاح مسیر حرکت صنعت پرداخت کشور وجود داشت، اما این راهکارها در بلند مدت نمی توانست همه نیازهای جامعه را پاسخگو باشد. بنابراین باید پاسخ این سوال داده شود که یک نظام کارآمد پرداخت باید چه خصوصیاتی داشته باشد و به چه نیازهایی پاسخ دهد.
اولین و مهمترین خصوصیت این نظام وجود سازوکاری است که بتواند بطور دائمی در آن بهبود ایجاد نماید. این بهبود باید همه جانبه بوده و در راستای اهداف کلیه ذینفعان باشد. از این رو باید متولی برای اینکار در نظر گرفته شود و امکان گرفتن بازخورد از بازار پرداخت و کلیه ذینفعان برای وی فراهم گردد، همچنین ابزارهایی برای هدایت صنعت پرداخت و اصلاح انحراف در روش ها و برنامه ها در اختیار داشته باشد.
خصوصیت بعدی توجه کافی به ذینفعان می باشد و اصلی ترین گروهی که باید به آنها توجه نمود مصرف‌کنندگان نهایی یا فروشندگان و خریداران هستند.افزایش رضایت مصرف کننده و توجه به آن تضمین‌کننده پایداری و توسعه یک نظام مناسب است. به همین دلیل داشتن ابزارهای نظر سنجی و تحقیق و توسعه خدمات متنوع و جدید همواره مد نظر قرار گرفته است.
استفاده از ابزارهای پرداخت الکترونیک همان‌قدر که تسهیل کننده است می تواند خطراتی نیز به همراه داشته باشد. در نظام پرداخت به مدیریت ریسک و امنیت توجه ویژه ای شده است و این کار از طریق ‌کنترل و نظارت متمرکز در شبکه پرداخت کشور قابل انجام می باشد. در کنار همه تمهیدات باید از طریق فرهنگ سازی ، سطح امنیت افراد و استفاده کنندگان را بالا برد. قاعدتا اینکار نباید منجر به سلب اطمینان افراد از نظام پرداخت گردد. تنها در شرایطی که اطمینان کامل از شبکه وجود داشته باشد از آن استفاده مناسب خواهد شد. با روش های مختلف در سطح جامعه دائما این احساس اطمینان تقویت شده و در سطح مناسبی تثبیت می گردد.
لازم به ذکر است که افزایش ضریب امنیت پرداخت ها نبایستی منجر  به پیچیدگی فرایند ها گردد، ساده سازی و سهولت استفاده از خدمات پرداخت برای اقشار مختلف جامعه یکی از خصوصیاتی است که باید به آن توجه گردد. به این منظوراستاندارد سازی خدمات قابل عرضه از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
این مجموعه همچنین باید بتواند از منابع موجود استفاده بهینه نماید و هدایت به سمت استفاده مناسب از این منابع در اولویت است. در عین حال ساز و کار یکسانی برای فعالیت شرکت ها ایجاد می گردد، به عبارتی، قواعد بازی به شکلی تنظیم می گردد که شرکت های ارائه دهنده خدمات بتوانند با یکدیگر برای افزایش کیفیت خدمات و ساختن بسته های متنوع خدمات رقابت نمایند و منابع و تجهیزات خود را در جایی استقراردهند که بیشترین منفعت را به کل جامعه برساند.

پاسخ به نیازها در هر مرحله
شکل شماره 2 ارتباط ذی نفعان داخل  شبکه را نشان می دهد.
شاپرک وظیفه کارآمد نگه داشتن این شبکه را بعهده دارد، از طرفی باید ارتباط موثری با اعضای اصلی این شبکه یعنی بانک ها و شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت بر قرار نماید و از طرف دیگر منافع و رضایت مشتریان نهایی یعنی دارندگان و پذیرندگان کارت را مد نظر قراردهد.
در نخستین گام ایجاد زیر ساخت فنی، تعامل با بانک ها و ایجاد تشکلی بین اعضاء برای شروع در نظر گرفته شد. این مرحله را می توان مرحله آماده سازی نامید. در این مرحله اعضا توانستند تا حد زیادی ضرورت ایجاد این تشکل و اعمال تغییرات را درک نموده و حداقل های مورد نیاز را به دست آورند و وارد دشوار ترین مرحله کار یعنی عبور از مدل قبلی به مدل جدید گردند. در این مرحله حداکثر تلاش شده تا استفاده کنندگان نهایی کمترین تغییرات را احساس نموده و مانند گذشته از ابزارها استفاده نمایند.
قدم بعدی پس از آنکه سطح خدمات در سطح قابل قبولی حالت متعادل به دست آورد، برنامه ریزی برای رسیدن به سطح مورد نیاز از نظر امنیت می باشد. در این مرحله سازوکارهای نظارتی استقرار یافته و همزمان به کمک اعضا برنامه ریزی برای آینده نظام پرداخت صورت می گیرد.
ایجاد خدمات جدید و افزایش کیفیت خدمات قابل ارائه در شبکه در مرحله بعدی مورد توجه قرار می گیرد در این مرحله بیشتر توجه به بازار، نیازهای مشتریان و تحقیق درمورد راه حل های متداول و توسعه مناسب ترین راهکارها در این حوزه می باشد. در همین مرحله اولین نتایج این تغییرات به ثمر خواهد رسید و با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده و به کمک ابزارهای نوین داده کاوی و تحلیل اطلاعات، امکان ارائه خدمات جدید به خصوص برای کشف تقلب ها، شناسایی مصادیق پولشویی و شناسایی نیازهای آتی در بازار پرداخت به وجود می آید.

ارتباط شاپرک با سامانه های ملی تسویه
همان طور که در بخش  قبلی نیز اشاره شد، برای انجام تراکنش ها به صورت بر خط به  کمک سوئیچ شاپرک زیر ساخت شبکه فراهم شده است و داخل شبکه ای امن این تراکنش ها از پایانه فروش و سوئیچ شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت به سوئیچ شاپرک و از  آنجا از طریق سامانه های ملی پرداخت به سمت سوئیچ بانک صادر کننده روانه می گردد. تا این مرحله تراکنش برخط انجام شده که نتیجه آن کسر مبلغ تراکنش از حساب‌دارنده کارت یا درج در صورتحساب دارنده کارت اعتباری می باشد. در مرحله بعدی که نقش  سامانه‌های ملی تسویه پر رنگ می گردد، مبالغ  به صورت یکجا و در فواصل زمانی که طبق قرارداد شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت با پذیرنده مشخص شده است، محاسبه و به حساب پذیرنده واریز می گردد. نتیجه این عملیات ممکن است به بدهکار یا بستانکار شدن بانک ها نسبت به یکدیگر خواهد شد (بانک‌های صادر‌کننده و بانک‌هایی که حساب پذیرندگان در آنها تعریف شده‌اند) در گام بعدی تسویه بین بانکی‌ طبق روال‌های تعیین شده برای این‌کار انجام  می گیرد.
سامانه هایی همچون پایا، پاشا و ساتنا مهمترین قسمت هایی هستند که وظیفه انجام اینکار را برعهده دارند. در کنار این سامانه ها، سامانه‌هایی نیز برای حصول اطمینان از انجام صحیح عملیات در نظر گرفته شده که سامانه رفع مغایرت از آن جمله می باشد.
کلیه مجموعه‌هایی که به آنها اشاره شده، طبق استانداردهای مشخص حوزه پرداخت تعریف شده اند و این امکان را به وجود آورده اند که در آینده شبکه الکترونیکی پرداخت کارت امکان اتصال به  سایر شبکه‌های محلی و یا بین المللی را نیز داشته باشد.