نحوه ارائه خدمات بانکی با توجه به ورود بانکداری الکترونیک تغییراتی در زمینه پرداخت های نقدی دربرداشته و گسترش رفاه عمومی را موجب شده است.بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که وظیفه پیشبرد و هدایت بانکداری الکترونیک در کشور را برعهده دارد ، خدمات ارزشمندی را جهت رفاه عموم مردم به انجام رسانده که راه اندازی شبکه های شتاب ، شاپرک و سامانه های متعددی از جمله ساتنا و پایا از مهمترین این اقدامات است .
    روابط عمومی بانک مرکزی به منظور آگاهی هموطنان گرامی از حضور این بانک در فرآیند رشد و توسعه خدمات بانکداری الکترونیک گفتگویی با دکتر سمیه حیدری محقق اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی انجام داده است که از نظر می گذرانید:

لطفاً درخصوص تاریخچه شکل گیری شبکه شتاب و سامانه های ساتنا و پایا ، دستاوردهای این شبکه و سامانه ها در بانکداری الکترونیک و میزان استقبال مردم از این خدمات توضیحاتی ارائه نمایید .
تاريخچه بانکداري الکترونيک به سال 1381 و آغاز به کار شبکه تبادل اطلاعات بين بانکي (شتاب) به عنوان سوئيچ ملي کارت باز مي‌گردد. آن زمان که بانکها با در دست داشتن ابزارهاي نوين الکترونيک و با فراهم آوردن خدمات اوليه الکترونيکي به مشتريان خود به صورت سيستم‌هاي مجزا عمل مي‌نمودند، شتاب با ايجاد شبکه‌اي يکپارچه در سرتاسر کشور، پذيرفته شدن کارتهاي صادره بانکهاي مختلف در کليه پايانه‌هاي موجود را امکان‌پذير ساخت. به دنبال اين تحول عظيم در سيستم بانکداري کشور، در سال 1385 سامانه الکترونيکي تسويه ناخالص آني (ساتنا) با هدف تسويه مبادلات بين بانکها و همچنين انتقال وجه فوري بين حسابهاي مشتريان در دو بانک مختلف راه اندازي شد. متعاقباً، سامانه پاياپاي الکترونيکي (پايا) نیز در سال 1388 شروع به کار نمود. برخلاف مشکلات اوليه و همچنين خو گرفتن چندين ساله مردم با بانکداري سنتي، خوشبختانه صنعت بانکداري الکترونيک از همان ابتدا مورد استقبال بانکها و مشتريان قرار گرفت. البته لازم به ذکر است که سياستهاي اعمال شده از سوي بانک مرکزي نيز در اين امر بي تاثير نبوده است. به عنوان نمونه، سقف تعيين شده 2.000.000 ريال در برداشت از دستگاه هاي خودپرداز سياست مثبتي جهت سوق دادن مردم به سمت استفاده از تراکنش‌هاي الکترونيکي بوده است.

روند پرداخت های الکترونیکی در شبکه های شتاب ، ساتنا و پایا به چه صورت بوده است ؟ لطفاً بفرمایید چه اقداماتی درخصوص پایانه های فروش انجام شده است .
طي سال‌هاي اخير، با تحليل آماري داده‌هاي مربوط به عمليات انجام شده در شتاب شامل خريد، پرداخت قبض، درخواست موجودي، درخواست بررسي حساب و درخواست انتقال، و همچنين تراکنش‌هاي ساتنا (بين مشتري) و پايا، روند افزايشي پرداخت‌هاي الکترونيکي به وضوح مشاهده مي‌شود. جالب توجه است برجسته‌ترين تغييرات در بين پرداخت‌هاي الکترونيکی در بازه  1389 تا 1390 در سامانه پايا رخ داده است که در سال 1390 با افزايش مبلغي 1639 درصدي نسبت به سال قبل، از 6.779 ميليارد ريال به 117.913 ميليارد ريال مي‌رسد. از طرفي، در ميان عمليات انجام شده در شتاب، بيشترين رشد مربوط به پايانه فروش است که به دنبال آن شرکت شبکه الکترونيکي پرداخت کارت (شاپرک) در دی ماه سال 1390 با مشارکت بانکهای کشور تاسیس گردید و  در مرداد 1391 فعاليت خود را به منظور تجميع و هدايت تراکنش‌ها و همچنين بازوي کنترلي بانک مرکزي آغاز کرد.

آیا به دنبال گسترش بانکداری الکترونیک در پرداختهای نقدی نیز تغییری ایجاد شده است ، این روند را صعودی می دانید یا نزولی ؟
اجزاي تشکيل دهنده نقدينگي عبارتند از: پول و سپرده‌هاي غيرديداري، که در اين ميان پول تشکيل شده است از اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و سپرده‌هاي ديداري بخش غيردولتي. بر اساس داده‌هاي مربوط به شاخص‌هاي عمده اقتصادي که توسط بانک مرکزي گردآوري مي‌شوند، يافتن سير صعودي اسکناس و مسکوک در‌دست اشخاص حاکي از روند افزايشي پرداخت‌هاي نقدي در کشور است. اما همانطور که انتظار مي‌رود با استقبال وسيع از بانکداري الکترونيک، سهم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص از نقدينگي روندي کاهشي مي‌يابد به طوريکه اين مقدار از 2/8٪ در پايان سال 1388 به 5/7٪ در پايان سال 1390 رسيده است.

زبان آمار ،‌زبانی گویا برای ارائه دستاوردهای هر طرح و پروژه ای است . آمار مقایسه ای پرداختهای الکترونیکی و نقدی چه نتایجی را نشان می دهند؟
بر اساس تحليل آماري و مقايسه‌اي پرداخت‌هاي الکترونيکي شامل عمليات انجام شده در شتاب، ساتنا (بين مشتري) و پايا و پرداخت‌هاي نقدي، سرعت تکامل بانکداري الکترونيک به طور شايان توجهي بيشتر از بانکداري سنتي است. بر اساس مدلهاي خطي برآورد شده، پرداخت‌هاي الکترونيکي به طور متوسط 42.901 ميليارد ريال در ماه افزايش مي‌يابند در حاليکه رشد متوسط ماهيانه پرداخت‌هاي نقدي بر مبناي اسکناس و مسکوک در گردش تنها 2.275 ميليارد ريال است. همچنين با مقايسه سال 1390 نسبت به 1389، افزايش 127 درصدي پرداخت‌هاي الکترونيکي بطور چشمگيري به مراتب بيش از افزايش 17 درصدي اسکناس و مسکوک در دست اشخاص است.

لطفاً اهم مزایای بانکداری الکترونیک و نقشی که این خدمت در رفاه عمومی به ارمغان می آورد را بیان فرمایید .
بانکداري الکترونيک روشي ساده و قابل کنترل در مديريت مالي است. نه تنها مشتريان، بلکه بانکها نيز به طور گسترده‌اي از مزاياي بانکداري الکترونيک بهره‌مند مي‌شوند. از جمله مزاياي بانکداري الکترونيک که موجبات رفاه عمومي را فراهم مي‌آورند می توان به «صرفه‌جويي در هزينه‌ها»‌، ‌«استقلال مکانی و زمانی» ، «امنیت» و «حفظ محیط زیست» اشاره کرد .
گسترش بانکداری الکترونیک موجب کاهش هنگفت هزينه بانکها خواهد شد، زيرا بانکها ديگر نيازي به تاسيس شعبه‌هاي متعدد و استخدام کارمندهاي خبره به منظور برقرار کردن ارتباط مستقيم با مشتريانشان ندارند، کاهش هزينه حمل و نقل، چاپ اسکناس و مسکوک، چاپ صورتحساب هاي بانکي يا رسيدهاي پرداخت قبوض از جمله منافع روي آوردن به بانکداري الکترونيک است. علاوه بر اين، از ديدگاه مشتري نيز اين صرفه جويي در هزينه به روشني قابل درک است زيرا ديگر نيازی به مراجعه حضوري به بانکها ندارد؛ تنها با در دست داشتن کارت پرداخت يا شناسه و رمز اينترنتي بسياري از عمليات بانکداري را به راحتي مي‌تواند انجام دهد ضمن آن که خدمات گیرندگان بانکی در هر نقطه از شهر و در هر ساعت از شبانه‌روز بسياري از عمليات بانکداري خود را به راحتي و از طريق دسترسي به اينترنت و يا نزديکترين خودپرداز قابل انجام می دهند .
علاوه بر مزیت های بیان شده ، امنیت بانکداری الکترونیک را نباید نادیده گرفت، حمل پول نقد در سيستم بانکداري الکترونيکي معنايي ندارد به همین منظور ریسک ربوده شدن يا مفقود شدن پول نیز بسيار پايين مي‌آيد. فروشگاهها و بانکها نيز ديگر نيازي به نگهداري مقادير زياد پول نقد در باجه‌ها و گاوصندوق‌هاي خود ندارند.
يکي از برجسته‌ترين مزاياي بانکداري الکترونيکي که امروزه بسيار حائز اهميت است، ‌سبز بودن اين صنعت است. شعبه‌هاي کمتر بانکها سبب اشغال فضاي کمتري از شهرمی شوند و کاهش مصرف انرژي و سوخت جهت حمل و نقل نیز از تبعات بعدی آن است. همچنين نياز کمتر به چاپ اسکناس و صورت حساب‌هاي چاپ شده بر روي کاغذ کمک بسياري در حفظ محيط زيست می نماید .