۱۳ شهريور ۱۳۸۶
دکتر شیبانی
مهم ترین شرط موفقیت بانکداری اسلامی داشتن نرخ تورم پایین است
هجدهمین سمینار بانکداری اسلامی تحت عنوان« شناسایی زیرساخت های توسعه بازارهای مالی و عوامل کلیدی موفقیت در صنعت بانکداری اسلامی» طی روزهای 13 و 14 شهریور ماه سال جاری در محل موسسه عالی بانکداری ایران برگزار شد.
این همایش با حضور آیات عظام رضوانی و بجنوردی از فقهای شورای نگهبان، وزیر امور اقتصادی و دارایی ، رئیس کل و اعضای هیات عامل بانک مرکزی ، مدیران عامل و کارشناسان شبکه بانکی کشور، صاحب نظران و علاقه مندان مباحث اقتصادی برگزار شد.آنچه در پی می آید، دیدگاه های دکتر دانش جعفری و دکتر شیبانی می باشد.
چالش های پیش رو
دکتر دانش جعفری گفت: مهم ترین ویژگی بانکداری اسلامی معرفی عقود مشارکتی و حذف بهره از معاملات
می باشد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی در ادامه سخنانش افزود: در عقود مشارکتی نرخ سود براساس میزان سودآوری پروژه و پس از اتمام آن محاسبه می شود و با روش متعارف تفاوت دارد. در غرب بانک ها واسطه گری می کنند ولی در نظام بانکداری اسلامی بانک ها وکیل سپرده گذاران تلقی می شوند و در این ارتباط حق الوکاله می گیرند.
وی سپس به تجربه چند دهه گذشته کشورهای اسلامی در جهت استقرار بانکداری اسلامی اشاره کرد و گفت: در کشورهای اسلامی پیرامون بانکداری اسلامی دو رهیافت را در پیش گرفته اند: برخی از کشورها با مهندسی بانکداری متعارف، ابزارهای ربوی را کنار نهادند و ابزارهایی را برگزیدند که با تعالیم اسلامی تعارض ندارند. اغلب کشورهای مسلمان از این روش استفاده کردند و روز به روز ابزارهای جدیدی را در چارچوب تعالیم اسلامی ارائه می کنند.
دکتر دانش جعفری در معرفی رویکرد دوم گفت: برخی از کشورها نیز به طور کامل بانکداری متعارف را کنار گذاشتند و معاملاتشان را صرفا" بر پایه تعالیم اسلامی انجام می دهند. این شیوه با استقبال کمتری مواجه شده ولی رویکرد کشورهایی چون ایران ، سودان و پاکستان به این روش بوده است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی عمده ترین دلیل استقبال کشورهای اسلامی از شیوه نخست را سهولت تبدیل ابزارها از بانکداری متعارف به بانکداری اسلامی برشمرد چون با کمترین تنش روبرو بود. ولی در شیوه دوم باید برای ایجاد بانکداری اسلامی براساس احکام دقیق اسلامی تلاش مضاعف صورت می گرفت نه بازسازی یک نظام دیگر!
دکتر دانش جعفری چالش پیش روی رویکرد نخست را چگونگی تطبیق ابزارهای متعارف در بانکداری اسلامی عنوان کرد و گفت: چون این ابزارها در اصل متعلق به بانکداری متعارف اند لذا بهره گیری از آنها در بانکداری اسلامی با چالش روبرو بوده است .
وی ضمن تقدیر از تلاش بانک مرکزی و شبکه بانکی در انطباق قوانین با معیارهای اسلامی گفت: باید دقت شود چنین نظامی جوابگوی نیازهای کشور باشد. وی خاطر نشان ساخت: بالابودن نرخ سود تسهیلات به ویژه در عقود مبادله ای ، عدم مشارکت بانک ها در ضرر و زیان ، شبهه ربوی داشتن پرداخت تسهیلات در برخی از ابزارها، فقدان نظارت دقیق بانک های تخصصی و ... را از چالش های پیش روی نظام بانکداری اسلامی عنوان کرد.
مهم ترین شرط موفقیت بانکداری اسلامی داشتن نرخ تورم پایین است
دکتر ابراهیم شیبانی ضمن تبریک هفته بانکداری اسلامی، تدوین قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال 62 را یکی از دستاوردهای بزرگ نظام برشمرد و گفت: بانکداری اسلامی از افتخارات ما است. اگر امروز انتقادهایی به گوش می رسد، مربوط به اصل قانون آن نیست بلکه این امر به شرایط حاکم بر اقتصاد مربوط می شود.
رئیس کل بانک مرکزی خاطر نشان ساخت: یکی از عواملی که سبب گشت مردم «شهد» شیرین بانکداری اسلامی را آنچنان که باید نچشند ، تورمی می باشد که از دیرباز گریبان اقتصاد ما را گرفته است.
وی عمده ترین این مشکلات را وقوع جنگ تحمیلی و تورم های30 درصدی و بیشتر ذکر کرد و گفت: اگر تورم 3 درصدی داشتیم و نرخ سود بانکی نیز در حد 3 تا 4 درصد باقی می ماند، هیچ حرف و حدیثی پیش
نمی آمد.دکتر شیبانی تورم را «دشمن خوبی ها » دانست.
وی به خدمات ارزنده بانک ها در دوران جنگ، بازسازی ، وقوع بلایای طبیعی و... اشاره کرد و گفت: بار مالی این حوادث را بانک ها بر دوش کشیدند و رشدهای بالای کشور مدیون بانک ها است.
دکتر شیبانی ضمن بیان این که تورم تمامی دستاوردهای درخشان اقتصاد را تحت تاثیر قرار می دهد، تصریح کرد: اگر مجلس و دولت، تورم را علت بسیاری از مشکلات کنونی بشناسند و اختیارات لازم داده شود، بانک مرکزی تضمین می دهد ظرف 2 سال تورم را به زیر10 درصد برساند.
وی تاکید کرد: مهم ترین شرط موفقیت بانکداری اسلامی، داشتن نرخ تورم پایین است.اگر کسی به صورت
قرض الحسنه وام می دهد، انفاق می کند ولی او به واسطه قرض دادن نباید متضرر شود چون خداوند در قرآن
می فرماید: در قرض دادن نه به کسی ظلم کنید نه به شما ظلم بشود.
دکتر شیبانی همچنین افزود: صحنه اقتصاد مثل بازی تنیس است اگر شما ضربه ای به توپ بزنید، ضربه ای هم دریافت می کنید و حتما" تصمیمات بانکی با واکنش سپرده گذار و سرمایه گذار مواجه می شود و در قبال تصمیات اداری، ریسک ها بالا می روند.
وی همچنین عنوان نمود: در سفرهای استانی به تفصیل برای روسای بانک ها توضیح داده ایم که عقود را به طور کامل برای مشتری تبیین کنند و کارها به شکل صوری نباشد.
رئیس کل بانک مرکزی ضمن یادآوری این نکته که در بانکداری بدون ربا ما دو نوع عقد مشارکتی( مشارکت مدنی و مشارکت حقوقی) و مبادله ای ( اجاره به شرط تملیک، فروش اقساطی، سلف و خرید دین) داریم، خاطر نشان ساخت: مشارکت واقعی هنگامی صورت می گیرد که بانک ها در سود و زیان با سپرده گذار سهیم باشند.این نکته که بانکها فقط در سود سهیم باشند، قابل قبول نیست و شورای پول و اعتبار این موضوع را تصویب کرد و دستورالعمل آن هم به بانک ها ابلاغ شده است.
دکتر شیبانی در خاتمه برگزاری موفق هجده دوره سمینار بانکداری اسلامی ، پانزده دوره آموزش بین المللی بانکداری اسلامی در ایران و مشارکت در تاسیس هیات خدمات مالی اسلامی IFSB و میزبانی آن در سال 83 را از دیگر دستاوردهای بانک مرکزی در زمینه بانکداری اسلامی برشمرد.